Monforte de Lemos, 8 de marzo de 2025. El Ayuntamiento de Monforte, desde su Concejalía de Igualdad, y el Centro de Información a la Mujer (CIM) no son ajenos a la importancia que año a año adquieren las actividades que se organizan alrededor del día 8 de marzo, día Internacional de la Mujer.
De este modo, en la mañana de hoy, tuvo lugar la Concentración oficial por el “Día internacional de la Mujer” que se llevó a cabo en el Espacio del Cuadrado del Parque de los Condes.
El acto principió con la lectura del Manifiesto, que corrió a cargo de la Concejala de Mujer e Igualdad, Margarita López. También estuvieron presentes diversos miembros del Equipo de Gobierno: el Concejal de Deportes, José Manuel Mougán, y Tecnología, Guillermo Díaz; así como de la Corporación Municipal, las responsables del Centro de Información a la Mujer, y numerosos vecinos y vecinas de Monforte.
La Concejala de Mujer e Igualdad disculpó la ausencia del Alcalde, José Tomé Roca, ya que por motivos ineludibles de agenda, le fue imposible participar en el acto, al igual que miembros del Equipo de Gobierno.
A continuación, se procedió a la inauguración de un Mural en homenaje a las lavandeiras del Río Cabe realizado por la artista Xoana Almar.
“Desde el Equipo de Gobierno, con este mural quisimos rendir un homenaje a nuestras mujeres lavandeiras de Monforte, que realizaban este trabajo tan duro y tan necesario en la vida de aquellos tiempos y, como de costumbre, era tan poco valorado”, explicó Margarita López.
Tras la inauguración del mural dedicado a las lavandeiras, se repartió entre el público asistente material de sensibilización serigrafiado con la imagen del Mural, en concreto, libretas y bolsas de tela.
Muchos asistentes aprovecharon para sacarse fotos en el mural de homenaje a las lavandeiras, que está teniendo mucha aceptación entre los monfortinos y monfortinas.
Mural que reivindica la figura de las Lavandeiras de Monforte
El formato horizontal del muro del Espacio del Cuadrado determinó la composición de Xoana Almar: una hilera de mujeres en un primer plano lavando en el río. El estilo tiene relación con la pintura de Xosé Vizoso, artista gráfico de Mondoñedo, recientemente fallecido, a través de la composición formada por figuras sencillas y expresivas.
En un de los laterales del mural se podrá leer “Lavandeiras” y en el otro “del Río Cabe”, con letras que continúan el paisaje y que se dibujan recortando la pintura y sin trazar. Sobre a "ese” de “Lavandeiras” una lavandeira pájaro observa a estas mujeres.
Respecto de la autora del mural, Xoana Almar es una artista nacida en 1983 en Santiago de Compostela. Licenciada en Economía por la USC, licenciada en Antropología Social por la Universidad de Granada y cuenta con un Ciclo Superior de Ilustración de la Escuela de Arte de Granada.
En 2013 creó junto a Raquel Doallo y Miguel Peralta la empresa cooperativa Cestola, donde se dedican a la pintura, la ilustración y el muralismo, pintando sobre todo murales en festivales, para Administraciones Públicas, empresas, asociaciones y particulares, contando actualmente con más de 100 murales realizados. La mayoría de ellos son realizados en ciudades, pueblos y aldeas gallegas, pero también trabajaron en Madrid, Valencia, Extremadura, Aragón, Asturias, Andalucía y Euskadi, y en países como Portugal, Alemania y Francia.
Por la tarde, desde las 19:30 h. hasta las 00:00 horas, está prevista la iluminación en color malva de la Torre del Homenaje, con el objetivo de impactar en la población monfortina para que adquiera conciencia y sensibilidad con el motivo de la conmemoración del 8M.
MANIFIESTO DEL AYUNTAMIENTO DE MONFORTE 8 DE MARZO 2025, DÍA INTERNACIONAL DE LA MUJER
Dende o Concello de Monforte conmemoramos este 8 de Marzo, Día Internacional da Muller, reafirmando o noso compromiso cos dereitos das mulleres, cara a acadar a igualdade de xénero en todos os espazos da vida política e social local, a través do impulso de medidas concretas que reforcen os dereitos das mulleres e as nenas, para que sexan protagonistas do seu propio presente e do seu futuro.
Este ano conmemoramos o 8M baixo a lema “Dereitos, Igualdade e Apoderamento. Para todas as mulleres e nenas”, un lema promovido desde a ONU-Mulleres, a través do cal facemos un chamamento á acción para acadar a igualdade de dereitos e oportunidades para todas as mulleres, e en especial as mulleres novas e as nenas, agora que se compren 30 anos de Declaración e Plataforma de Acción de Beijing, adoptada por 189 gobernos durante a 4ª Conferencia Mundial sobre a Muller, celebrada na capital chinesa.
Naquel ano 1995 sentáronse as bases para o avance dos dereitos das mulleres e nenas en todo o mundo, desde a intervención nas políticas, nos programas e no investimento que teñen efecto na educación, na saúde, na paz, nos medios, na participación política, no apoderamento económico e na eliminación da violencia que aínda padecen.
Trinta anos despois segue sendo necesario reforzar a nivel global e local a aplicación de medidas no fomento dos dereitos das mulleres e nenas fronte a toda forma de violencia, discriminación e explotación.
E para elo, debemos traballar arreo na promoción da igualdade de xénero elevando as voces das mulleres e nenas para acabar coas desigualdades, e no impulso do empoderamento garantindo o acceso inclusivo de mulleres e nenas á educación, o emprego, o liderazgo e os espazos de toma de decisións.
Hoxe estamos aquí no Espazo do Cuadrado do Parque dos Condes para render unha merecida homenaxe ás nosas mulleres lavandeiras de Monforte, homenaxe que dende o Concello reflexamos neste mural, pintado pola artista Xoana Almar.
O noso río Cabe, testemuña silenciosa do paso do tempo, de tantas persoas e de tantas historias, contaríanos moitas cousas se puidera falar. Hoxe, lembramos ás protagonistas dunha desas historias, as Lavandeiras do Río Cabe, pretendendo con elo facer unha homenaxe a aquelas mulleres que co seu esforzo e traballo ingresaron ao mundo do emprego remunerado e contribuíron a sacar adiante ás súas familias e ás súas casas.
O lavado de roupa, con todo o proceso que implica, era unhas das ocupacións laborais máis estendidas entre as mulleres con poucos recursos económicos que vinculábanse ás tarefas tradicionais da ama de casa e que se converteu nun medio de vida, un traballo co que poder subsistir, un oficio pouco recoñecido, mal pagado e sometido ás inclemencias do tempo.
Estas mulleres valentes e loitadoras enfrontábanse día tras día, ao frío ao calor, á choiva e á neve para lavar a roupa nas beiras do río Cabe, coa súa ferramenta máis apreciada, as súas mans agretadas cos seus xeonllos no chan, frotando no río, escorrendo as prendas e retorcendo as sabas, cruzando pola ponte cargadas con aqueles pesados baldes cheos de roupa mollada... Tempos duros que parece que pasaron, pero só mudaron as cargas.
Nos tempos de hoxe xa non vemos ás lavandeiras con eses pesados baldes pero vemos a moitas mulleres con outras cargas: dobres e triples xornadas, falta de conciliación, discriminación salarial, violencia, sexismo... que non debemos esquecer.
Porque si esas mulleres lavandeiras transformaron o río nun escenario de esforzo, solidariedade, compañeirismo e axuda entre mulleres que querían saír adiante e sacar adiante ás súas familias, é a nosa obriga mirarnos nese espello e coller o relevo para seguir adiante na busca dunha igualdade, da non discriminación das mulleres, do recoñecemento da nosa valía en todos os ámbitos da vida, persoal, profesional e social.
Porque valemos, e porque foron moitas mulleres as que avanzaron neste camiño. Por iso, non debemos deixar que eses avances discorran polo río como a auga que pasa sen máis.
Permitídeme rematar con un poema de Carmen Iglesias:
RÍO CABE
Río que no Incio nace
pero logo o abandona
e, á cidade de Monforte
converte na súa dona.
Cando chegas a Monforte,
pasas moi paseniño
para non espertar á xente
que está botando un soniño.
Noutros tempos, río Cabe
agachabas os segredos
das parolas das lavandeiras
cando viñan dos seus cestos.
Nestes cestos, río Cabe
a súa roupa lavaban
e logo axeonlladas
coa súa auga, coma neve a deixaban.
Agora as lavandeiras, non lavan
as barquiñas voltan a navegar
e, as xentes divírtense,
cando nas barcas están.
Cidadáns de Monforte,
aprendede ao río coidar
pois nel tedes un tesouro
non o deixedes estragar!
Margarita López Rodríguez
Concejala de Mujer e Igualdad de Monforte de Lemos